Bơm tạp chất cho tôm xuất ngoại: Bán rẻ khách vẫn bỏ chạy

DN thủy sản phản ứng vì tôm sú xuất khẩu bị bơm tạp chất, cắm tăm tre, tăm dừa… khiến các bạn Nhật tẩy chay, chuyển sang sắm tôm sú Philippines và Indonesia dù giá cao hơn tôm VN

Xuất khẩu giảm thê thảm

Tại phiên hội thảo lĩnh vực hàng thủy sản – năng lực cạnh tranh và đối phó với biến đổi khí hậu diễn ra ngày 27/5, bà Lê Hằng- Phó giám đốc trung tâm Vaseppro (Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam) cho thấy xuất khẩu thủy sản trong năm 2015 đạt 6,57  tỷ USD , giảm 16,1%. Trong đó xuất khẩu tôm đạt 3 tỷ USD , giảm 25%; xuất khẩu cá tra đạt 1,56 tỷ đô la Mỹ , giảm 11,5%.  Xuất khẩu giảm mạnh, nhưng diện tích tôm sú tại ĐBSCL tăng cả về diện tích và sản lượng lần lượt là 1,59%; 4,3%.

Dự đoán trong năm 2016, xuất khẩu thủy sản  cũng phải đối mặt với không ít thách thức như hạn hán, nhiễm mặn, thuế chống bán phá giá cá tra, tôm cao, giá vật liệu tăng khó khăn cạnh tranh…bên cạnh đó ông Lê Văn quang đãng , chủ toạ Hội đồng quản trị, giám đốc điều hành công ty CP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cho rằng số liệu đó không phản ảnh thực trạng phân phối nuôi tôm Việt Nam. Thực ra sản lượng tôm sú 4 tháng đầu năm 2016 tăng là do lượng tồn kho của 2015 chuyển qua chứ ko phải tăng do phân phối . Tại một số nhà máy chế biến chỉ  bằng 30- 50% so với cùng kỳ năm 2015. “các chuyên gia đi về tận ao nuôi nhằm mục đích là dò xét , diện tích thả giống từ đầu năm cho tới hiện tại chỉ được khoảng 20%, nhiều hộ đã phải treo ao”, ông Phú nói. bên cạnh ấy , ông cũng rất bức xúc trước tình trạng tôm sú đang đối mặt với nạn bơm tạp chất, cắm tăm tre, tăm dừa.

“Khi tôi sang công tác ở Nhật, người mua Nhật nói vì hiện trạng tương tự nên họ không tậu tôm sú Việt Nam mà chuyển sang mua tôm sú Philippines và Indonesia mặc dầu giá tôm sú của hai nước này cao hơn Việt nam từ hai – 3 USD . Nhiều người mua lớn của các nước cũng từ khước sắm tôm sú của Việt Nam”, ông quang nói. Ông quang quẻ cho hay , giá tôm sú năm 2015 giảm thê thảm và hiện nay cũng rất thấp. Tôm sú quảng canh của Việt Nam rất ngon nhưng chỉ vì các lái buôn làm gian lận dối, gian lận làm mất nhãn hiệu , người mua từ khước không mua khiến hàng tồn kho, doanh nghiệp phải giảm giá bán.

“Giá tôm sú của Indonesia, size 16- 20 là 15,8 đô la Mỹ , trong khi đấy mình nề hà gãy lưỡi bán cho Nhật may ra mới được 13 USD ”, ông quang dẫn chứng . Ông quang cho hay , vấn đề an toàn thực phẩm là vấn đề bức xúc nhất ngày nay . để có thể “cứu” lấy doanh nghiệp , trả lời ứng đề xuất của bạn hàng, ông đã phải vận dụng bí quyết theo dõi công đoạn nuôi, trước khi thu hoạch cho người tới lấy mẫu rà soát , giám sát, niêm phong xe chở về nhà máy. “Việc giám sát đến từng hộ phân phối nhỏ lẻ rất khó nhưng tôm về đến nhà máy đảm bảo   chất lượng. tuy vậy tầm giá bị đội lên. Theo tính toán của các chuyên gia , trong khoảng giám sát ao, áp chuyển vận   xe vì sợ tráo hàng, tiền kiểm kháng sinh, giám sát mất 8.400 đồng/kg. giá thành cao, làm nguy cơ cạnh tranh của doanh nghiệp kém đi”

Ông quang quẻ cho rằng, lĩnh vực tôm Việt Nam đang đối mặt với thách thức, rủi ro. Không còn con đường nào khác cứu con tôm bằng biện pháp có mặt trên thị trường một vài chuỗi giá trị có bổn phận , để có thể thương lái nhặt nhạnh , nuôi trồng phải có nghĩa vụ với sản phẩm công việc của mình, để có thể họ thấy được giả dụ làm ăn gian dối là tự lấy dao đâm đến mình. “Chuyện bơm tạp chất, bản thân tôi và Nguyên thứ trưởng Bộ Thủy sản cũng đã chiến đấu 20 năm nay mới chiến thắng , vào 1/7 này việc dùng kháng sinh sẽ giải quyết hình sự, hi vọng từ đây tình trạng bơm tạp chất sẽ chấm dứt ”, ông quang đãng nói.

Gánh vàng ra biển đổ

Tại phiên bàn luận , có quan điểm cho rằng kim ngạch xuất khẩu thủy sản nói chung đạt 6,7 tỷ đô la Mỹ năm 2015 nhưng Việt Nam tùy vào 70- 80% thức ăn chăn nuôi của nước ngoài.
Riêng về cá tra, cá ba sa, Việt Nam được đánh già là một mình một thị phần , phân phối rất lớn. Đáng lý ra chúng ta có quyền quyết định về giá nhưng chúng ta không làm được điều ấy . Đã có lúc giá xuống thấp khiến người nuôi phải bỏ ao. lý do đó là gì?trả lời uẩn khúc này, ông Nguyễn Việt Thắng, chủ tịch Hiệp hội cá tra cho rằng, Việt Nam thiếu sự liên kết giữa có số người chế biến, thiếu tính cộng đồng.

TS. Nguyễn Việt Thắng phản ứng : “kết liên giữa một số nhà chế biến với nhau rất kém. thánh sư ta nói buôn có bạn, bán có phường nhưng chúng ta nói như thế nhưng không bao giờ làm như thế. nếu như không vun đắp những lực lượng như thế này thì giá cá tra còn xuống nữa. đề cập lại câu chuyện của mình với bạn hàng, ông Lê Văn quang cũng chia sẻ : “Chúng ta đã có khi đưa ra quy định giá sàn nhưng lại thối lại cho khách hàng 20 cent, 30 cent. Họ nói tậu cá Việt Nam rẻ nhưng chưa bao giờ có lời tại vì vừa mua giá 4 USD nhưng đang đi nửa đường đã có người bán 3,8 USD , hình thành thị trường 3,5 đô la Mỹ .” Chính Vì vậy mới dẫn đến cây chuyện vì sao cá lại khuyến mại nhanh tương tự : “khi tôi làm việc với người dùng , họ nói cá tra, cá ba sa Việt Nam ngon, họ rất thích, giá 10 USD vẫn rẻ, nhưng hiện giờ chỉ còn dưới 3 đô la Mỹ . Họ nói Việt Nam giống như gánh vàng ra biển đổ”.

Ông Phạm Anh Tuấn, Nguyên Phó tổng cục trưởng, Tổng cục Thủy sản cho rằng giá cá giảm nhanh do cung cầu, lý do chính đẩy sản lượng lên quá nhanh. ban đầu 100- 200 ngàn tấn, trong vài năm sau đẩy lên vài triệu tấn. Lợi nhuận ngày một thấp khiến người nuôi lại chuyển sang thời kỳ hai là làm hàng kém chất lượng , tăng mạ băng….Trước các thách thức trên, ông quang đãng   kiến nghị, Bộ NNPTNT cần có một số chương trình cụ thể nhằm mục đích là tăng cường nhận thực về tôm sạch cho người nuôi; coi xét lại chính sách tạm thời nhập tái xuất vật liệu qua biên cương với Trung Quốc; thăm khám cấp phép và kiểm soát giá, chất lượng vật tư cung cấp cho phân phối , thực hiện thanh tra khắc phục thẳng tay giả dụ vi phạm….

Chủ tịch Hiệp hội cá tra cũng kiến nghị, Bộ NNPTNT kết hợp với Bộ công thương cho phép Hiệp hội có quyền công bố danh sách các thành viên trong Hiệp hội không tuân thủ một số cam kết/quy chế/điều lệ trong phát triển ngành hàng vững bền ; cùng lúc ban hành một số chế tài phạt một vài thành viên này khi Hiệp hội công bố danh sách. cùng lúc , các phòng thương vụ ở nước ngoài phải hỗ trợ tin tức thị phần cho một vài đơn vị , hiệp hội.